Có nên bổ sung tăng đề kháng cho bé? Cần lưu ý gì?

Sức đề kháng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ trẻ trước các tác nhân gây bệnh và hỗ trợ sự phát triển toàn diện. Tuy nhiên, không ít phụ huynh băn khoăn liệu có nên bổ sung thuốc hay vitamin tăng đề kháng cho bé, và nếu có thì cần lưu ý những gì để an toàn và hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về vấn đề này, từ đó lựa chọn phương pháp tăng cường miễn dịch phù hợp cho con.

Có nên bổ sung tăng đề kháng cho bé?

Trên thực tế, việc sử dụng thuốc hay thực phẩm chức năng tăng sức đề kháng cho trẻ không được khuyến khích rộng rãi. Bởi phần lớn các dưỡng chất cần thiết để củng cố hệ miễn dịch đều có thể bổ sung qua chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất mỗi ngày. Rau xanh, trái cây tươi, thịt, cá, trứng, sữa… đều là nguồn cung cấp tự nhiên và an toàn giúp trẻ phát triển khỏe mạnh.

Việc tự ý cho trẻ uống thuốc tăng đề kháng khi chưa có chỉ định từ bác sĩ có thể dẫn đến dư thừa dưỡng chất, gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn như: mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, khó ngủ, thậm chí ngộ độc nếu sử dụng liều cao trong thời gian dài.

Đối tượng nào nên sử dụng thuốc uống tăng đề kháng?

Dù câu trả lời phổ biến là “không nên lạm dụng”, nhưng trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ dùng thuốc hoặc sản phẩm tăng sức đề kháng, cụ thể là:

• Trẻ sinh non, nhẹ cân: hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, dễ mắc bệnh.
• Trẻ không được bú sữa mẹ đầy đủ trong 6 tháng đầu đời: thiếu nguồn kháng thể tự nhiên từ sữa mẹ.
• Trẻ mắc bệnh lý nhiễm trùng tái phát nhiều lần: đặc biệt là các bệnh đường hô hấp (viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi) hoặc đường tiêu hóa (tiêu chảy, rối loạn hấp thu).
• Trẻ suy dinh dưỡng, thấp còi: cần được bổ sung vitamin, khoáng chất để cải thiện thể trạng và tăng cường miễn dịch.

Như vậy, không phải tất cả trẻ đều cần bổ sung thuốc tăng đề kháng. Cha mẹ chỉ nên sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ, đồng thời duy trì chế độ dinh dưỡng, vận động và nghỉ ngơi hợp lý để hỗ trợ sức đề kháng tự nhiên của trẻ.

Các cách tăng đề kháng tự nhiên cho bé

Dinh dưỡng cân bằng

Chế độ dinh dưỡng là nền tảng quan trọng nhất để tăng sức đề kháng cho bé. Cha mẹ nên đảm bảo khẩu phần ăn hằng ngày có đủ 4 nhóm chất: tinh bột, chất đạm, chất béo lành mạnh và vitamin – khoáng chất. Rau xanh và trái cây tươi như cam, quýt, xoài, kiwi, bơ giàu vitamin A và C giúp cơ thể chống oxy hóa, ngăn ngừa bệnh tật. Các thực phẩm như cá hồi, trứng, thịt bò, hạt óc chó, hạnh nhân chứa kẽm và omega-3 cũng rất cần thiết để hỗ trợ hệ miễn dịch. Ngoài ra, uống đủ nước sẽ giúp cơ thể đào thải độc tố và duy trì độ ẩm cho niêm mạc, ngăn ngừa vi khuẩn, virus xâm nhập.

Ngủ đủ giấc

Một giấc ngủ sâu và chất lượng giúp cơ thể trẻ tiết ra hormone tăng trưởng, đồng thời củng cố hoạt động của hệ miễn dịch. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cần ngủ từ 10–12 tiếng mỗi ngày, trong khi trẻ lớn hơn cần 8–10 tiếng. Nếu thiếu ngủ kéo dài, hệ miễn dịch sẽ suy giảm, khiến trẻ dễ mắc các bệnh đường hô hấp hoặc tiêu hóa. Cha mẹ nên tạo môi trường ngủ yên tĩnh, thoáng mát, hạn chế thiết bị điện tử trước giờ ngủ để giúp trẻ đi vào giấc nhanh và ngủ sâu hơn.

Vận động thường xuyên

Hoạt động thể chất là một trong những yếu tố giúp hệ miễn dịch làm việc hiệu quả hơn. Vận động giúp tăng lưu thông máu, kích thích trao đổi chất và giảm nguy cơ béo phì – một yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức đề kháng. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời như chạy nhảy, đá bóng, đạp xe hoặc chơi các môn thể thao nhẹ nhàng ít nhất 30–60 phút mỗi ngày. Vừa vận động vừa tiếp xúc ánh nắng buổi sáng còn giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên, rất có lợi cho xương và hệ miễn dịch.

Giữ vệ sinh sạch sẽ

Vi khuẩn và virus tồn tại rất nhiều trong môi trường sống hàng ngày, vì vậy giữ vệ sinh cá nhân và không gian sống là bước quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Cha mẹ cần tập cho bé thói quen rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi vui chơi ngoài trời. Đồng thời, các vật dụng cá nhân, đồ chơi, bình sữa cần được vệ sinh thường xuyên để hạn chế vi khuẩn tích tụ. Không gian sống cần thoáng mát, tránh khói bụi, khói thuốc lá và ẩm mốc để trẻ có môi trường trong lành, sạch sẽ.

Tiêm chủng đầy đủ

Tiêm phòng đúng lịch là phương pháp khoa học và hiệu quả nhất giúp trẻ hình thành kháng thể, chống lại nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như sởi, ho gà, viêm phổi, viêm màng não… Nếu bỏ lỡ hoặc trì hoãn tiêm chủng, trẻ sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh khi tiếp xúc với mầm bệnh trong cộng đồng. Vì vậy, cha mẹ cần theo dõi sổ tiêm chủng và thực hiện đúng khuyến cáo của Bộ Y tế để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho con. Đây được xem là “hàng rào miễn dịch” bền vững cho trẻ.

Giữ tinh thần thoải mái

Yếu tố tâm lý cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sức đề kháng. Căng thẳng, lo âu hay áp lực học tập có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến trẻ dễ mắc bệnh hơn. Cha mẹ nên tạo cho trẻ một môi trường sống vui vẻ, thoải mái, luôn động viên và khích lệ con trong học tập và cuộc sống. Dành thời gian chơi đùa, trò chuyện cùng con sẽ giúp trẻ có cảm giác an toàn, hạnh phúc và tinh thần thoải mái – từ đó hệ miễn dịch cũng hoạt động hiệu quả hơn.

Lưu ý khi tăng đề kháng cho trẻ

• Không tự ý dùng thuốc: Chỉ sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng tăng đề kháng khi có chỉ định của bác sĩ.
• Dùng đúng liều lượng – đúng độ tuổi: Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ cần lượng vitamin và khoáng chất khác nhau.
• Không lạm dụng: Bổ sung quá mức có thể gây dư thừa dưỡng chất, ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Ưu tiên dinh dưỡng tự nhiên: Thức ăn cân bằng, ngủ đủ giấc, vận động và tiêm chủng là nền tảng quan trọng nhất.
• Theo dõi phản ứng của trẻ: Nếu có biểu hiện bất thường như dị ứng, rối loạn tiêu hóa… cần ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ.

Tăng sức đề kháng cho trẻ là yếu tố then chốt giúp bé khỏe mạnh, ít ốm vặt và phát triển toàn diện. Cha mẹ nên ưu tiên chế độ dinh dưỡng, giấc ngủ, vận động và tiêm chủng đầy đủ thay vì lạm dụng thuốc bổ. Trong trường hợp cần thiết, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để lựa chọn giải pháp an toàn và phù hợp nhất cho con.