Vitamin B1 (Thiamin) là gì, có vai trò gì?

Vitamin B1 (Thiamin) giúp cơ thể tạo ra năng lượng từ các chất dinh dưỡng. Được bắt gặp ở men, các loại đậu, thịt lợn, gạo nâu, cũng như thực phẩm tăng cường, chẳng hạn như ngũ cốc ăn sáng, vitamin B1 (thiamin) là chất cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển và chức năng của các tế bào. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về loại viatmin này nhé!

Vitamin B1 (Thiamin) là gì?

Vitamin B1 (Thiamin) là một chất dinh dưỡng thiết yếu mà tất cả các mô của cơ thể cần để hoạt động đúng. Thiamin tan trong nước và giúp cơ thể biến thức ăn thành năng lượng. Có thể tìm thấy nó trong thực phẩm và vitamin tổng hợp.

Sự hấp thu của vitamin B1 trong cơ thể xảy ra phần lớn ở đoạn tá tràng của ruột non tuy nhiên một số ít cũng được hấp thụ ở phần sau của ruột non nhưng mức hấp thu tối đa chỉ khoảng 2.5-5mg/ngày. Ở nồng độ cao được hấp thu bằng cơ chế thụ động, ở nồng độ thấp được hấp thụ bằng hệ thống vận chuyển chủ động. Từ ruột, tá tràng thiamin được hấp thụ nó chuyển vào gan chủ yếu dưới dạng thiamin pyrophosphat, khoảng 30mg, rồi vào máu để phân bố đi khắp cơ thể.

Các cơ quan dự trữ thiamin bao gồm cơ, tim, gan thận và não, trong đó cơ là nơi dự trữ chính và với thời gian bán hủy trong khoảng 9 – 18 ngày. Trữ lượng vitamin B1 trong các mô là rất ít, vì thế hàm lượng B1 trong cơ thể phụ thuộc vào lượng đưa vào qua thức ăn.

Cơ thể cần thiamine để tạo ra adenosine triphosphate (ATP). Đây là một phân tử vận ​​chuyển năng lượng trong các tế bào. Sự thiếu hụt thiamin có thể ảnh hưởng đến nhiều chức năng khác nhau của cơ thể bạn, bao gồm cả những chức năng của: hệ thần kinh, tim và não.

Vai trò của vitamin B1

• Chuyển hóa carbohydrates từ thực phẩm thành các sản phẩm cần thiết cho cơ thể, điều trị hoặc ngăn ngừa thiếu hụt thiamin, thiamin dạng tiêm được sử dụng để điều trị bệnh beriberi, một tình trạng nghiêm trọng do thiếu vitamin B1 kéo dài..
• Vitamin B1 dưới dạng thiaminpirophosphat, tham gia vào hệ enzyme decacboxyl oxy hóa các cetoaxit như acid pyruvic hoặc α-cetoglutaric. Vì vậy khi cơ thể thiếu vitamin B1 sẽ dẫn tới tích lũy các cetoaxit làm hỗn loạn trao đổi chất kèm theo hiện tượng bệnh lý trầm trọng như giảm sút tiết dịch vị, tê phù,…
• Chuyển hóa đường, bẻ gãy các hợp chất carbonhydrate thành glucose. Thiamin-pirophosphat là coenzyme của các enzyme pyruvat-decarboxylase hoặc cetoglutaratdecarboxylase. Các acid pyruvic và các acid cetoglutaric chính là các sản phẩm của quá trình trao đổi glucid. Chính vì vậy khi thiếu vitamin B1 thì sự trao đổi glucid sẽ ngừng trệ.
• Tham gia phân giải acid pyruvic tạo ra sản phẩm cuối cùng là oxyetylpirophosphat. Thiamin pyrophosphate (TPP) là một coenzyme cần thiết cho một số enzyme rất quan trọng. Sự tổng hợp TPP từ thiamine đòi hỏi sự có mặt của magnesium, adenosine triphosphate (ATP) và enzyme thiaminpyrophosphokinase. Ngoài ra, trong phản ứng transcetolase làm trung gian cho sự chuyển đổi của hexose và pentose phosphate. Mà một trong những bước trung gian quan trọng nhất của con đường này là ribose-5-phosphate, một đường 5 carbon liên quan đến quá trình phosphoryl hóa cần thiết cho sự tổng hợp ATP và GTP

Nhu cầu lượng vitamin B1 cơ thể cần

Lượng thiamin cần cung cấp không cao về số lượng nhưng phải được cung cấp hàng ngày để thỏa mãn nhu cầu cần thiết vì Vitamin B1 không dự trữ được trong cơ thể.

Nhu cầu về vitamin B1 phụ thuộc vào các điều kiện khác nhau như trạng thái sinh lý của cơ thể, chế độ thức ăn, làm việc…Trung bình người cần từ 1 – 3 mg thiamin trong 24h.

• Thiamin cần cho mọi đối tượng nhưng nam giới, người có chuyển hóa tăng như stress, chơi thể thao, tăng hoạt giáp, phụ nữ mang thai và đang cho con bú cần nhiều vitamin B1 hơn vì những đối tượng này cần nhiều năng lượng hơn
• Người nghiện rượu, café, chè, những người ăn chủ yếu thức ăn đường hay mắc các bệnh làm giảm hấp thu, dự trữ vitamin B1 (tiêu chảy mãn tính, đái tháo đường, điều trị lợi tiểu kéo dài, giun sán, sốt kéo dài…) cũng cần được bổ sung nhiều thiamin hơn.
• Người già nhu cầu thiamin trong cơ thể cũng cao hơn mức bình thường mặc dù sự đào thải của vitamin B1 ít hơn người trẻ tuổi, do người già có tỷ lệ biến dưỡng chất dinh dưỡng thấp hơn người trẻ.
• Những người bị nóng, sốt, làm việc nặng nhọc, bệnh hoạn hay bị thương tích cũng cần lượng vitamin B1 nhiều hơn do trong cơ thể cần năng lượng, gia tăng sự biến dưỡng cho việc hàn gắn vết thương.

Bổ sung vitamin B1

Vitamin B1 có nhiều trong những thực phẩm dưới đây:

• Nấm mỡ
• Cá trích
• Hạt lanh
• Hạt vừng
• Hạt hướng dương
• Măng tây
• Rau bina
• Đậu xanh…

Một chế độ ăn uống lành mạnh và đa dạng sẽ cung cấp cho hầu hết mọi người đủ thiamin. Tuy nhiên, đối với những người đã phẫu thuật, có các tình trạng như HIV/AIDS, nghiện rượu mãn tính hoặc sử dụng một số loại thuốc, có thể cần bổ sung thiamin. Hãy bổ sung đầy đủ vitamin để đảm bảo sức khỏe tốt nhất.